Felç nasıl oluşur, Felç beyni besleyen kan damarlarındaki akışın durmasıyla meydana gelen beyin hasarıyla meydana çıkan bir sağlık sorunudur. İki tür inme türü vardır: İskemik inme ve Hemorajik inme. Felçlilerin tahmini %85'i iskemik felçtir; %15'i hemorajik felçtir.
İskemik felçte, kalpten fırlayan pıhtılar ya da karotid benzeri kocaman damarlardaki plaklardan fırlayan parçalar beyni besleyen damarların tıkanmasına neden olur.
Tıkanan damarların beslediği beyin bölgesi kan akışı kesildiğinden ötürü can vermeye başlar. Bu zaman 5 dakikayı geçmeye başladığında o alanda daimî hasar olmaya başlar. Hemorajik inme diğer ifadeyle beyin kanaması neticesi meydana çıkan inme çeşidinde ise beyni besleyen damarların yırtılması ya da çatlaması neticesinde beynin alakalı kısmında kanama olur. Etkilenen damarın beslediği alanda ve kanama sahalarında hasar ortaya çıkar. Hastada etkilenen kısım ile alakalı sorunlar değişik muayenehane belirtileri ile meydana çıkar. Beynin hangi bölgesinin ne denli hasar gördüğünün anlaşılması felcin daha sonraki etkilerini anlamada destekçi olur. Örneğin şayet motor alanlar etkilenirse hastada motor bozuklukları, şayet görme sahası etkilenirse görme bozuklukları, duyu bölgesi etkilenirse duyu bozuklukları meydana çıkar. Çoğunlukla vücudun belirli bir kısmında davranış kaybı, konuşamama, surat şeklinin değişmesi, yutamama ve idrar kaçırma en bariz etkileridir. Islemik inme başka bir deyişle kanın pıhtılaşarak damarı tıkayarak beyne kan gitmesini engellemesiyle meydana gelen felçler çoğunlukla ağrısızdır.
Ancak beyin kanaması neticesi meydana gelenler çok ağrılara neden olur. Felç rizikosunu tetikleyen çoğu etken vardır. Bunlardan en ehemmiyetlisi yüksek tansiyondur. Felçlerin %50'sinden fazla yüksek tansiyona bağlıdır. Şeker hastalığı, fazla yüksek kolesterol, kan basıncını yükselten anlık ısı değişiklikleri, sigara içmek, çok yorgunluk, uzunca zaman güneşte kalma ve fazla yiyecek yeme birer risk etkeni sayılır. Baskı kendi başına olmasa da tansiyonu ve kan pıhtılaşma sürecini negatif istikamette etkilediği amaçlı riski tetikleyen bir etken model sayılı. Östrojen damarların sıhhatli kalmasına destekçi olur. Bu yüzden menopoz çağındaki bayanların hormon rehabilitasyonu inme rizikosunu azaltmaktadır. Sigara kullanan bir kişi bununla birlikte fazla yüksek tansiyon hastasıysa ve egzersiz yapmıyorsa normal insanlardan çok daha çok risk altındadır.
Felcin belirtileri varmıdır?
Felç bulguları, vücudun rastgele bir bölümünde örneğin; kol, bacak ya da yüzün bir bölümünde duyu kaybı, vertigo şikâyeti, yutmada güçlük ve görme bozuklukları kendisini gösterebilir. Beyin insan vücudunu zıt biçimde muayene eder, başka bir deyişle sağ beyin vücudun sol tarafını, sol beyin ise sağ tarafını muayene eder. Sağ beyinde meydana gelir hasar, vücudun sol tarafında tesirini gösterir. Felç bulguları ile ilgili milletin profesyonel davranması çok mühimdir. Bu bilinçlenme inme olaylarının erken tanısı ve müdahalesi bakımından çok mühimdir. Felce ilişkili ön belrtileri şu şekilde sıralayabiliriz;
- Travmaya ilişkili olmayan anlık gelişen bilinç kaybı
- Aniden gelişen yüzde, kolda ya da bacakta gelişen kısmi ya da tam uyuşukluk ve davranış ettirememe
- Ani gelişen görme bozukluğu ya da kaybı
- Aniden meydana gelen konuşma bozukluğu
- Daha öncesinde yaşanmamış anlık kuvvetli başağrısı
Felç riskinden korunma önerileri
Felç rizikosunu artıran en mühim etken fazla yüksek tansiyondur. 4 yaşın üzerindeki bireyler senelik kontrollerini yapmalıdır. Tuz tüketimini azaltmak en mühim faktörlerden biridir. Beslenmeye çok İlgi göstermek gerekmektedir.
