Felç (İnme) Anında Acil Adımlar
Felç (tıbbi adıyla inme), beyne giden kan akışının kesilmesi veya azalması sonucu beyin hücrelerinin oksijensiz kalmasıyla meydana gelen ciddi bir tıbbi durumdur. Zaman beyin için kritik öneme sahiptir, bu nedenle hızlı müdahale hayat kurtarabilir ve kalıcı hasarı azaltabilir. İşte felç anında atılması gereken acil adımlar:
1. İnme Belirtilerini Hızlıca Değerlendirin (FAST Testi)
- Yüz (Face): Kişiden gülümsemesini isteyin. Yüzün bir tarafında sarkma olup olmadığına bakın.
- Kollar (Arms): Kişiden her iki kolunu da kaldırmasını isteyin. Bir kolun aşağı düşüp düşmediğini kontrol edin.
- Konuşma (Speech): Basit bir cümle söylemesini isteyin (örneğin, "Bugün hava güneşli"). Konuşmasında peltekleşme veya anlamsız kelimeler kullanma olup olmadığını gözlemleyin.
- Zaman (Time): Yukarıdaki belirtilerden herhangi biri varsa, zaman kaybetmeden acil tıbbi yardım isteyin.
2. Hemen Acil Tıbbi Yardım Çağırın (112'yi Arayın)
- Belirtileri fark eder etmez, hemen 112 Acil Servis'i arayın.
- Operatöre durumu net bir şekilde açıklayın: "Felç/İnme şüphesi var" deyin ve belirtileri (yüz sarkması, kol güçsüzlüğü, konuşma bozukluğu vb.) bildirin.
- Adresi doğru ve hızlı bir şekilde verin, mümkünse birinin ambulansı karşılaması için kapıda beklemesini sağlayın.
3. Hastayı Güvenli Bir Pozisyona Yerleştirin
- Hastayı sırtüstü yatırın, başını ve omuzlarını hafifçe yükseltin (yaklaşık 30 derece) – bu, beyne kan akışını kolaylaştırabilir.
- Eğer kusma varsa, hastayı yan yatırın (yan pozisyon) ve solunum yolunun açık kalmasını sağlayın.
- Hastanın hareket etmesini kısıtlamayın, ancak düşme riskine karşı güvenli bir yerde tutun.
4. Hastanın Rahat Etmesini Sağlayın
- Hastanın üzerindeki sıkı giysileri (kravat, kemer, sıkı yaka) gevşetin.
- Sakin ve destekleyici bir tavırla hastayla konuşun, onu sakinleştirmeye çalışın.
- Ortamın havalandırıldığından emin olun.
5. Hastaya Yiyecek veya İçecek Vermeyin
- Felç geçiren kişide yutma güçlüğü olabilir; bu nedenle ağızdan hiçbir şey (yiyecek, içecek, ilaç) vermeyin. Aspirasyon (akciğerlere kaçma) riski vardır.
6. İlaç Konusunda Dikkatli Olun
- Kesinlikle kendi başınıza kan sulandırıcı (aspirin vb.) veya başka bir ilaç vermeyin. İnmenin türüne (iskemik veya hemorajik) göre tedavi değişir ve yanlış ilaç durumu kötüleştirebilir.
7. Ambulans Gelene Kadar Hastayı Gözlemleyin
- Hastanın bilincinin açık olup olmadığını, nefes alışverişini ve belirtilerin değişip değişmediğini kontrol edin.
- Ambulans ekibine hastayla ilgili tüm bilgileri (belirtilerin başlangıç saati, mevcut hastalıklar, kullandığı ilaçlar vb.) aktarın.
8. İnme Geçiren Kişiyi Hastaneye Kendi Aracınızla Götürmeye Çalışmayın
- Ambulans, yolda gerekli müdahaleleri yapabilir ve hastaneye önceden haber vererek inme ünitesine hazırlanmalarını sağlayabilir. Bu, tedaviye hızlı başlanması açısından hayati önem taşır.
Önemli Uyarılar:
- Felç tedavisinde ilk 4.5 saat altın değerindedir. Bu süre içinde müdahale, beyin hasarını en aza indirebilir.
- Belirtiler hafif olsa veya geçici olarak düzelse bile (geçici iskemik atak-TIA), mutlaka acil servise başvurun.
- Felç risk faktörlerini (yüksek tansiyon, diyabet, sigara kullanımı vb.) bilmek ve düzenli sağlık kontrolleri yaptırmak önleyici olabilir.
Bu adımlar, felç anında yapılacakları özetlemektedir. Unutmayın, en doğru ve etkili müdahale için acil tıbbi yardım almak şarttır. |
