Omurilik felci; insan vücudunda bulunan omuriliğin işlevini yitirmesi olarak tanımlanmaktadır. Bu rahatsızlığın meydana gelmesi için travma kökenli bir baskı veya hastalık sebebiyle işlevini kaybetmesi gerekmektedir. Bu faktörlere bağlı olarak hasar gören omurilik görevini yapamaz duruma gelir. Kısaca beyin ile organlar arasındaki bağı, hasar görmüş olan kısımlar ve aşağısında bulunan kısımlar kaybedilmiş olur.
Omurilik felcinin nedenleri
Hastalıktan kaynaklı ise; omuriliğin içerisinde, çevresinde veya omurgada oluşan rahatsızlık sebebiyle, omurilikte gelişen sıkışma, bu kısımların zedelenmesi veya baskıya uğraması sonucunda omurilik felci oluşabilir. Omur ilik felcine neden olan hastalıklar ise;
- Enfeksiyon hastalıklar: Omurga veremi, menejit tarzındaki hastalıklar enfeksiyon sebepli olduğu iççin omuriliği deforme edebilmektedir.
- Tümörler: Omurgada ve omurilikte gelişen tümörlerin oluşturduğu baskı nedeniyle omurilik felci meydana gelebilir.
- Yumuşak doku hastalıkları: Omurga fıtıkları, omurga etrafında oluşan dokularda deformasyon gibi rahatsızlıklarda omurilik felcine sebep olmaktadır.
Travmalar sebebiyle; trafik kazaları, iş kazaları, yüksekten düşme, doğal afetler, sportif aktiviteler sebebiyle omuriliğe yapılan baskı sonucunda omur ilik felci oluşabilir.
Omurilik felci seviyeleri
Tetraplegia: Boyunda oluşan zedelenmeden kaynaklı olarak omurilikle kollarda hareket kabiliyetini, bacakların hareket kabiliyetini ve gövdenin hissini tamamen yok olur. Ayrıca hasta kişide nefes alma ve öksürme gittikçe zorlaşır. Bu aşamadaki hasta yüzünü, boynunu, ellerini, kollarını hisseder ama bacak ve gövdesini hissedemez.
Parapleji: Bu seviyede olan bir hasta boyundan alt tarafında oluşan zedelenmelerle gerçekleşen bir felç türüdür. Bu tarz felçlerde genellikle bacaklar oynatılamaz bir durumdadır. Fakat hastanın omuriliğin hasarına göre felç iki aşamada değerlendirilmektedir. Bunlar ise;
- High parapleji: Bu aşamada hastanın omuriliğin sırt kısmını üst tarafında oluşan zedelenmesiyle, bacaklardaki bütün hareketleri ve gövdedeki bir kısım hareketleri kısıtlanmaktadır. Hasta belden yukarı kısmını hissetse bile, bacaklar ve karın tarafını hissedemez.
- Low parapleji: Bu felç çeşidinde omuriliğin sırt kısmından alt tarafının zedelenmesiyle birlikte bacakları tamamen veya bazı kısımlarda hareket kaybı oluşur.
Omurilik felcinde oluşan zedelenmenin aşaması veya seviyesi ne olursa olsun, kişide idrar ve bağırsak sorunlar oluşur. Omurilik zedelenmesi farklı derecelerde olabilmektedir. Bu derecelendirilme de ise ilk 5 grupta Tetraplegia olarak geçmektedir.
Omurilik felci derecelendirilmesi
Birinci derecede: Omurilik felci geçiren kişi başkasının yardımına ihtiyaç duymaktadır. Özellikle hastanın her hareketinde yardıma ihtiyacı olur.
İkinci derecede: Felçli kişi dirseklerini dik tutarak, elleri ve kolları yardımıyla oturabilir. Fakat hasta kollarını kaldıramaz. Bu sebepten dolayı yanında her zaman birinin yardımına ihtiyaç duymaktadır.
Üçüncü derecede: Felçli kişi yalnızca bir kolunu omuz hizasına kadar kaldırabilmektedir. Diğer kolunu ise destek olarak kullanabilir ama kolu kaldıramaz. Kol desteğine ihtiyaç duymadan da oturabilir.
Dördüncü derecede: Hasta kolunun birini omuzundan yukarı kaldırabilir. Ayrıca kolunu bükebilir. Diğer kolundan da destek alabilir ve kolunun desteği olmadan da oturabilir.
Beşinci derecede: Omurilik felci olan hasta bu derecede herhangi bir yerden destek almadan oturabilir. Kollarını her yöne rahatlıkla hareket ettirebilir. Fakat bazen de olsa birisinin yardımına ihtiyaç duyabilmektedir.
Altıncı derecede: Felçli hasta başka yerden destek almadan rahatlıkla oturabilir. Rahatlıkla kollarıyla topu yakalar ve atabilir. Özellikle yardıma ihtiyaç duymamaktadır
