Uyku Felci

Uyku felci, uyandıktan hemen sonra ya da uykuya dalınan dönemde insanların yaşadığı, vücuttaki geçici bir süre hareketsiz kalma şeklinde ortaya çıkan felç durumudur. Bu halk arasında karabasan olarak da bilinir. Genellikle uykunun bölümlerinden olan REM döneminde ortaya çıkar. Bu dönem uykunun hafif olarak yaşanan kısmıdır. Beyin REM döneminden uyanık hale geçse bile, vücuttaki felç durumu devam eder. Bu konuda yapılan araştırmalarda uyku felcinin uykunun doğal tepkisi olduğu belirlenmiştir. Uyku felci durumunda kişinin hareket yeteneği ortadan kalkar, ancak bilinci açık olur. Bu durumda kişinin hipnopompik sanrılar görmesi de mümkündür. Genellikle uyku felci geçirenler bunun bir rüyadan kaynaklandığını düşünürler. Sanrılar yüzünden bu durum rüya olarak algılanır, hatta hayali görüntüler bile görülebilir. Eğer ailede uyurgezerlik ve uyku bozukluğu varsa, çalışan kişilerde daha fazla görülebilir. Çalışanların iş stresinden dolayı uyku felci yaşadığı düşünülür. Bunların dışında vardiyalı çalışma sisteminde çalışan kişiler, bazı ilaçların kullanımı, depresyonu olanlar, uyku bozukluğu bulunan kişilerde de sık görülen bir durumdur.

Uyku felcinin nasıl oluştuğunun kavranması için, uykunun fizyolojisini bilmek gerekir. İnsanların uykuya dalması, uykuyu sürdürmesi sırasında vücudunda fizyolojik değişimler olur. Sarmallar şeklinde devam eden uyku sürecinde, sarmallar yaklaşık 90 dakika devam eder. Sarmalların birisi biterken bir diğeri başlar. Sarmalların her biri non REM ve REM döneminde meydana gelir. Uyku felcinin ortaya çıkması ise REM döneminde olur. İnsanda beyin uyku halinde olduğunda, kasları da uykuya yatar. Uyuyan bir kişinin kolunu kaldırıp yere bıraktığınızda hemen düşer. Bu kişinin kaslarının uykuda olduğunu yani felç durumunda olduğunu gösterir. İşte kişi REM uykusunda olduğunda bazı hallerde beyni ani bir şekilde uyanır. Ancak beynin uyanması sırasında kaslarda uyanma olmaz. Bu durumda beyin uyanık, kaslarda felç halinde olur. Uyanmış olan kişi, bu esnada vücudunda bir ağırlık hisseder, başka birinin üzerine çöktüğünü düşünür. Aslında kişi kasları uykuda olduğundan kaslarını oynatamaz ve uyku felcini yaşar. Beyni uyanmış olan kişinin henüz kasları ve vücudu uyanmadığından vücudunu hareket ettirmesi ya da konuşması mümkün olmaz. Bu durum saniyelerce ya da dakikalarca sürse bile kişinin korkmasına, panik yapmasına neden olur. Nadiren uyku felcinin uzun sürdüğü görülür. Bu durumu yaşayan kişilerde işitsel, görsel ya da dokunsal halüsinasyonlar görülebilir.

Kişinin uyku dönemlerini yani non REM ile REM dönemlerini bozmadan, sadece uyku kalitesini arttıracak ilaçlarla tedavi yapılabilir. Özellikle uyku bozukluğu yaşayan kişilerde uyku felci daha sık görüldüğünden, sorunun ilaçlarla tedavi edilmesi gerekir. Uyku felci için kullanılacak ilaçların doktor önerisiyle alınması, bilinçsizce kullanılmaması gerekir. Uyku bozukluğu tedavisi sırasında kullanılan anti depresanlar tek olarak alınmaz. Bunlar altta yatan depresyonun tedavisinde kullanıldığından, uyku bozuklukları içinde kullanılır.