Yüz siniri felci, yüzdeki iki tarafta olan kaslar aynı taraftaki beyin sapından çıkan, kulağın arkasından yüzeye doğru çıkan kafa sinirleri arasındaki fasial sinirle yani yüz siniriyle çalışmaktadır. Yüz sinirinden tükürük bezine, dilin ön tarafındaki tat alma bölümüne, göz yaşı bezine giden ince dallar bulunur. Sinir liflerindeki zedelenmeyle yüzdeki mimik kaslarının hareket kaybına uğraması yüz sinir feci olarak tanımlanır. Her yaştan kişide etkili olabilir. Hatta doğuştan bile kişileri etkileyebilir. Kadınlar ve erkekler eşit derecede etkilenir. Yüz sinir felci iki türlü olur. Bunlar;
- Beyinde olan hasarlara bağlı oluşan yüz felci
- Çevresel zedelenmelerden oluşan yüz felci
Bunlardan çevresel etkenlerden oluşan yüz siniri felci daha fazla görülür. Beyindeki hasarlardan kaynaklanan felçlerde, başka beyin rahatsızlıkları da görülür. Felç yüzün bir yarısını etkiler.
Çevresel yüz siniri felci: Beyinden çıkarak yüze gelen sinirler bu esnada kulaktan dar bir kanalın içinden geçer. Kulağın önünden çıkarak, yüzdeki mimik kaslarına dağılır. En fazla viral hastalıklarda, soğukta sinirin kanala sıkışması nedeniyle felç ortaya çıkar. Bu türdeki yüz sinir felci bell paralizisi olarak anılır. Felcin nedenleri arasında beyin kanaması, beyin hastalıkları, iç kulak yolundaki iltihaplar, üst çenede olan diş iltihabı, doğuştan gelen hastalıklar, diyabet, tümörler, yüksek tansiyon, toksik sebepler, soğuk hava sayılabilir. Yüz siniri felci farklı şekillerde kendini gösterir. Bazı kişilerde hafif etkilerle görülürken, bazılarında daha belirgin felç etkisi görülür. Hızlı ilerlediğinden, en kısa sürede şiddetli hale gelebilir. Felç öncesinde bazen kulak ağrısı ortaya çıkabilir. Felç yüzünden yüzdeki mimik kaslarındaki hareket azalır ya da kaybolur. O yöndeki göz kapağı kasları da etkilendiğinden, gözün kapanması sorun olur. Dudaklarda kayma, salya akıtma, yemede zorluk yaşanır. Göz kuruluğu etkisi olacağından gözde yaşarma görülür. Ağzın bir tarafı oynamaz, gülerken kayma daha belirgin olur. Gözün devamlı açık kalmasıyla birlikte göze yabancı cisimler kaçabilir. Yüz siniri dilde tat alma duyusuna bağlı olduğundan, hastada tat almada anormallikler görülebilir.
Yüz siniri felci riskini arttıran etkenler nelerdir?
Riski arttıran etkenlerin başında yaş gelir. Ancak çocuklarda da felç etkili olabilir. Küçük yaşta görülen yüz siniri felci daha hızlı iyileşir. Şeker hastalığı olanlar normalden 4 kat fazla risk taşırlar. Bağışıklık sistemindeki bozukluklarda da risk yükselir. Direnç azaldığında, stresli olunduğunda felç daha fazla görülür.
Yüz siniri felci vücutta başka alanları etkiler mi?
Yüz feci sadece yüzde etkili olur. Başka bir alanda uyuşma güçsüzlük gibi etkiler görülmez. Eğer hastada böyle bir sorun varsa, başka hastalıkların araştırılması gerekir. Felç aynı zamanda bulaşıcı olmaz.
Yüz siniri felci tanısı nasıl konur?
Hastalarda tanı klinik muayene sonucunda konabilir. Fakat yüz felcinin oluşmasına neden olabilecek hastalıkların olması halinde, görüntüleme ve laboratuvar tetkiklerinin yapılması gerekir.
Yüz siniri felcinin iyileşme hızı nasıldır?
Rahatsızlığın iyileşmesi sinirde olan harabiyetle bağlantılıdır. Hafif hasar bulunuyorsa birkaç gün gibi kısa sürede iyileşebilir. Daha ağır olan hasarlarda iyileşme birkaç aya kadar uzayabilir. Hasarlanan sinirin onarımını yaklaşık 1-2 mm / gün olarak kabul edersek, iyileşme 15 günle 18 ay arasında sürebilir. İyileşmeden sonra felcin %5-15 oranında tekrarlama riski olabilir. Bu kişideki risk faktörlerine ve hastalıklara bağlı olarak değişebilir.
Yüz siniri felcinde uygulanan tedaviler
Hastalara çoğunlukla medikal tedavi ya da cerrahi tedavi uygulanmasına gerek kalmadan iyileşme görülebilir. %80 hasta grubu 2-3 haftada iyileşir. %10 kadarı 1 yılda, %10 kadarı da iyileşememe sorunu yaşar. Yüz siniri felcinde tedaviye gecikilmeden başlanmalıdır. En önemli tedavi yüz kaslarına masaj uygulanmasıdır. Bölgenin boyunla birlikte soğuktan korunması da yararlıdır. Gözlere de ayrı bir özen gösterilmelidir. Göz yaşı salgısının olması için tedbirler ve tedavi yapılmalıdır. 3 haftaya kadar iyileşme sağlanamazsa, EMG testiyle fasial sinir fonksiyonu belirlenerek, gerekiyorsa cerrahi girişim planlanır.
Tedavi sırasında hastaya fizik tedavide uygulanır. Özellikle termal tedavi yararlı etkiler yapar. Yüze sıcak uygulanması, masaj, egzersizler ayna karşısında günde 4-5 defa yapılmalıdır. Sıcak uygulamada bölgedeki kan dolaşımı artar. Yapılan yüz egzersizlerinde ise yüzdeki kas fonksiyonlarında iyileşme sağlanır. Hastaya psikolojik destekte verilerek, iyileşme umudu aşılanır. Bunlar etkisiz kaldığında neden bağlı olarak bazı operasyonlar yapılabilir. Orta kulak iltihabı varsa, iltihap temizlenerek, yüz sinirini sarmış kılıf iltihaptan arındırılır. Viral sebepler bulunuyorsa, kulağın arkasından girilerek yine kılıf çevresi iltihaptan temizlenir. Göz kapaklarının kapanması içinde operasyon yapılabilir.
